Eenzaam met kerst

Wat is eenzaamheid?

Eenzaamheid is het missen van bepaalde sociale relaties. Soms gaat het om het aantal contacten (sociale eenzaamheid), soms om de kwaliteit van een hechte band (emotionele eenzaamheid) en soms om een gevoel van zinloosheid (existentiële eenzaamheid). Iedereen kan dit meemaken, op elke leeftijd. Vooral na ingrijpende veranderingen zoals verlies, scheiding, ziekte, verhuizing of ontslag. Langdurige, sterke eenzaamheid kan je functioneren belemmeren en een negatieve spiraal veroorzaken.

Rond en tijdens feestdagen, zoals kerst en oud en nieuw, kan het eenzame gevoel onder een vergrootglas komen te liggen. Het gemis en de leegte komt dan harder binnen dan op andere momenten.

Eenzaam met kerst, wat kun je doen?

Begin met één kleine stap die vandaag haalbaar is. Sta op, douche, eet iets simpels en ga even naar buiten. Korte beweging en daglicht helpen je stemming vaak net genoeg vooruit om de volgende stap te zetten. 

Bedank wat je nu het meest mist: meer contact, meer diepgang of meer betekenis. Als je vooral gezelschap mist, stuur dan een kort bericht naar één persoon met een simpele vraag of uitnodiging. Als je diepgang mist, kies één persoon met wie je iets persoonlijkers wilt delen en benoem wat je bezighoudt. Als je vooral betekenis zoekt, plan dan een kleine taak die voor jou zinvol voelt: iemand helpen, iets creatiefs doen of iets afronden dat al lang op je wensenlijstje staat, zoals het lezen van een boek. Bekijk deze boekentips voor als je wat fijne boeken wilt lezen die te maken hebben met hoop en moed. Wil je meer tips voor activiteiten om te ondernemen wanneer je eenzaam bent met kerst? Kijk dan ook eens in de plezierige activiteitenlijst met 139 verschillende voorbeelden.

Maak contact in kleine vormen. Zeg een buur gedag, maak een praatje met een collega, sluit aan bij een koffiemoment in de wijk of loop even binnen bij het buurthuis.

Het voelen van eenzaamheid is een signaal dat je behoefte hebt aan verbinding. Als het niet lukt om zelf contact te leggen, vraag iemand om met je mee te denken of ga langs bij je huisarts, maak contact met het sociale team in je buurt of je geloofsgemeenschap.

Welke instanties kun je benaderen?

Hieronder staan een aantal instanties die je kan raadplegen als de eenzaamheid aanhoudt.

• Huisarts / huisartsenpost: denkt mee, kijkt medisch mee en verwijst zo nodig door.
• Gemeentelijk (wijk)team / sociaal team: hulp bij praktische zaken, netwerk, daginvulling.
• De Luisterlijn: anoniem praten met een getrainde vrijwilliger, dag en nacht bereikbaar.
• Centrum voor levensvragen: gesprek over zingeving en betekenis.
• Lokale initiatieven (bijv. een buurthuis, kerk/moskee/vereniging, maatjesprojecten): laagdrempelig contact en activiteiten.

Kies wat vandaag het meest haalbaar voelt. Weet dat één echt gesprek vaak meer helpt dan tien losse scroll-momenten op TikTok of Instagram.

Wat kun je als naaste doen?

Zie je als naaste iemand waar je je zorgen om maakt? Benoem dan rustig wat je ziet (“Ik merk dat deze tijd zwaar voor je is”). Vraag vervolgens: “Wat helpt je vandaag een beetje?” Luister zonder oordeel, bied concrete hulp (“Zal ik even bellen/mee wandelen?”) en nodig uit tot kleine stappen.

Vraag ook naar veiligheid als je je zorgen maakt: “Spelen er gedachten aan de dood?” Vind je die vraag moeilijk om te stellen? Volg dan onze gratis VraagMaar Online Training die je hierin meer handvatten geeft.

Lees meer over de VraagMaar online training

Erover praten kan opluchten en het risico verlagen. Blijf nabij, spreek af wanneer je weer contact hebt, en schakel samen hulp in als het te zwaar wordt.

Als de gedachten donker worden

Houden sombere of eenzame gevoelens aan en begin je te merken dat je denkt aan zelfdoding? Bekijk hieronder de video met 113 GZ-psycholoog Tessa Reedijk.

Je hoeft het dus niet alleen te dragen. Praat er met iemand over. Als dat ingewikkeld is kan je ook gratis en anoniem contact opnemen met 113. Onze hulpverleners zitten klaar om met je te praten, dag en nacht. Ook met kerst en ook met oud en nieuw.