‘Sit dy wat dwers? Praat der oer’. Met die tekst willen 113 Zelfmoordpreventie en de Provincie Fryslân het taboe op zelfdoding nog beter bespreekbaar maken door het in het Fries te verspreiden. Met het toevoegen van deze vrije vertaling op de 1K Z1E J3 plaquettes voor bankjes in Friesland, lukt dit nog beter.
“Zijn die plaquettes er ook in het Fries?” Dat is het eerste wat Lysbeth Jongbloed dacht, toen zij de 1K Z1E J3 plaquettes zag. Inmiddels is het antwoord: ja! Jongbloed werkt bij de Provincie Fryslân. Daar houdt ze zich bezig met het beleid voor de Friese taal. Een van de doelstellingen is het stimuleren van het Fries in de openbare ruimte. “Vorig jaar hebben we met het Rijk een akkoord gesloten om de Friese taal in de openbare ruimte zichtbaarder te maken,” vertelt Lysbeth. “We hebben extra budget gekregen om dit voor elkaar te krijgen.” Na de eerste 200 exemplaren, bestelde Jongbloed namens de provincie nog eens 500 stuks.
Dichter bij gevoel
Het Fries is springlevend. Dat blijkt bijvoorbeeld uit Jongbloeds onderzoek naar het gebruik van de taal onder jongeren. Ze ontdekte dat ongeveer 90% van de Friestalige jongeren in het Fries communiceert op Snapchat en WhatsApp, en maar liefst 60% vaak of altijd. “We waren positief verrast door die uitkomst, omdat niet alle Friezen goed kunnen schrijven in hun moedertaal. Het laat zien dat jongeren graag Fries gebruiken met hun sociale contacten, ook online.”
Ook bij veel Friese zorginstellingen in de provincie kunnen mensen Fries praten als ze dat willen. En dat is belangrijk volgens Jongbloed: “Als iemand in een kwetsbare situatie zijn moedertaal kan spreken, voelt een persoon zich vaak veel meer op zijn gemak.”
Als het om suïcidepreventie gaat, zou Jongbloed het Fries het liefst overal willen lezen en horen. “Je komt zoveel dichter bij het gevoel van iemand met suïcidaal gedrag, als je met die persoon in de moedertaal communiceert,” weet Jongbloed. “Dat komt omdat je gevoelsleven en gedachten zich afspelen in je eigen taal.”
Plaquette met spreektaal
‘Sit dy wat dwers? Praat der oer’: zit je wat dwars, praat erover. “We hebben er bewust voor gekozen om de Nederlandse tekst niet letterlijk te vertalen. Voor het Fries vonden we dat te formeel,” aldus Jongbloed. "Deze tekst sluit beter aan bij de (informele) spreektaal waarin de meeste Friezen dromen, denken en praten.”
Wil je een 1K Z1E J3-bankje neerzetten in de provincie Friesland? Vraag een of meer plaquettes aan via dit formulier.