Suïcidaal gedrag is ingewikkeld en wordt beïnvloed door een samenspel van beschermende factoren en risicofactoren. Eén van de risicofactoren voor suïcidaal gedrag is alcoholgebruik. Zowel op de korte als op de lange termijn vergroot alcoholgebruik het risico op suïcidaal gedrag. Dit blijkt uit een nieuwe factsheet over de relatie tussen alcoholgebruik en suïcidaal gedrag bij jongeren en volwassen. De factsheet is gemaakt door het Trimbos-instituut in samenwerking met 113 Zelfmoordpreventie.
In Nederland overlijden er gemiddeld 5 personen per dag door suïcide. Suïcide heeft een grote impact op de omgeving. Iedere suïcide raakt gemiddeld 135 personen in de omgeving, denk hierbij aan naasten, collega’s, omstanders, hulpverleners en leerkrachten. Naast veel persoonlijk leed heeft suïcidaal gedrag ook grote gevolgen voor de volksgezondheid in Nederland.
Alcoholgebruik vergroot risico suïcidaal gedrag
Suïcidaal gedrag1 heeft bijna nooit één oorzaak. Het is vaak een ingewikkelde wisselwerking tussen genetische eigenschappen, culturele invloeden en negatieve levensgebeurtenissen. Daarbij spelen risico- en beschermende factoren een rol. Alcoholgebruik is een van de risicofactoren. Het vermindert angst, vervaagt remmingen en beïnvloedt het beoordelingsvermogen en de besluitvorming. Bovendien verhoogt alcoholgebruik de impulsiviteit en zorgt het voor meer stemmingswisselingen, denk aan somberheid en wanhoop.
Onderzoek laat zien dat bij één op de drie suïcidepogingen de persoon in de 24 uur voor de poging alcohol heeft gedronken. Het risico op een suïcidepoging neemt toe naarmate iemand meer alcohol heeft gedronken. Ook riskant alcoholgebruik2 en het hebben van een alcoholstoornis vergroot het risico op overlijden door suïcide. Volwassenen met een alcoholstoornis overlijden 8 tot 10 keer vaker aan suïcide dan volwassenen zonder alcoholstoornis.
Meer aandacht voor alcoholgebruik bij suïcidaal gedrag
Het herkennen en bespreken van suïcidaal gedrag is voor de meeste mensen lastig. Veel professionals zijn bang dat vragen naar suïcidaal gedrag iemand op ideeën brengt en het risico op suïcide groter maakt. Maar het tegendeel is waar, praten over suïcide kan van levensbelang zijn.
Het is daarom belangrijk om in de behandeling van alcoholproblematiek naar suïcidaal gedrag te vragen. Andersom geldt hetzelfde: is er sprake is van suïcidaal gedrag, dan is het van belang om óók naar alcoholgebruik te vragen. De effecten van alcohol verlagen de drempel om een suïcidepoging te ondernemen.
De factsheet ‘Alcoholgebruik en suïcidaal gedrag’ bevat de laatste inzichten over de relatie tussen alcoholgebruik en suïcidaal gedrag. Professionals die in hun werk te maken kunnen krijgen met jongeren of volwassenen met suïcidaal gedrag en/of alcoholproblematiek, vinden in de factsheet belangrijke tips.