Zack is 23 en woont op Het Dagelijks Bestaan, een beschermde woonomgeving in Zutphen. Hij staat op de wachtlijst voor een opstap woning om zelfstandig te wonen met ambulante begeleiding. Zack is graag in beweging. Hij doet op dit moment aan hardlopen en fitness, maar zou ooit wel weer iets van een (team)sport willen beoefenen. Hij heeft eindelijk na bijna een jaar thuis te hebben gezeten door de coronapandemie, werk gevonden in een ontzettend leuk vega(n) eetcafé in de stad van Zutphen. Hier staat hij in de keuken en maakt hij gerechten klaar voor de gasten. Ongeveer zes jaar geleden toen hij op Het Dagelijks Bestaan terecht kwam wegens uitval op school, vond hij zijn passie in het koken.
"Je zou het niet zeggen maar voor die tijd kende ik letterlijk drie soorten groeten en was ik een echte ‘Wat de boer niet kent, eet ie niet’ persoon. En nu sta ik gewoon in een keuken te koken!"
Vrijdag 10 september is het World Suicide Prevention Day. In aanloop naar deze dag plaatsen we een serie verhalen van hoop. Verhalen van mensen die gedachten aan zelfdoding hebben overleefd en nu sterker en positiever in het leven staan.
Ik hoorde nergens bij
Als ik terugkijk op hoe ik er vroeger bij liep en nu, dan zou je niet zeggen dat ik dat was. Veel mensen zouden mij als een spontaan, vrolijk en sociaal persoon beschrijven, maar van binnen was alles het tegenovergestelde. Vrolijk was ik helemaal niet. Ik voelde mij juist behoorlijk somber. Op de middelbare school wil je graag ergens bij horen. Ik voelde mij nergens bij horen. Alsof ik voor niemand goed genoeg was. Waarom mensen mij sociaal noemden, snapte ik nooit. Ik ontwikkelde namelijk behoorlijk vroeg al een angststoornis. Ik durfde nooit zonder iemand wat buitenshuis te ondernemen. Voor de buitenwereld droeg ik altijd een masker. Ik deed mij stoerder voor dan dat ik mij voelde.
Ik had wel een paar vrienden, maar toch voelde ik mij bijna altijd alleen. Mijn gedachten en emoties deelde ik niet. Op één iemand na wist niemand van mijn thuis situatie af. Mijn oudere broer heeft een zware vorm van autisme. Het was altijd eerst mijn broer en daarna kwam ik. Ik had zo goed als elke dag ruzie met hem. Uiteindelijk kreeg hij altijd zijn zin en moest ik mij weer aanpassen.
Ik voelde mij nergens thuis
Ik heb mijzelf leren wegcijferen voor anderen. Op school ook. Ik werd vanaf groep 7 tot mijn eindexamenklas, elk jaar weer in een andere klas geplaatst. Zelfs bij hockey werd ik vanaf toen in andere teams geplaatst. Ik was altijd het buitenbeentje en werd altijd als een van de laatste gekozen bij gym. Ik voelde mij nergens thuis. Zelfs in mijn eigen huis niet meer.
Vanaf de 3de van de middelbare school ging het behoorlijk bergafwaarts. Ik raakte in een depressie, kreeg een eetstoornis, deed aan automutilatie en had suïcidale gedachten. Hoe het zo ineens zo slecht ging? Ik wist niet meer wie ik was, wat ik leuk vond en voor mijn gevoel was de hele wereld tegen mij. Ik had helemaal nergens meer zin in. Ik voelde mij niet goed genoeg en kon wel huilen als ik in de spiegel keek. Ik ben toen elke ochtend om half zes opgestaan om te sporten, te douchen en dan gelijk naar school te gaan zodat ik mijn ouders en broer niet hoefde te zien, want dan moest ik ontbijten. Op school was het overleven tot de laatste bel. Achterin de klas zitten en niet opvallen. Zodra ik thuiskwam gelijk naar mijn kamer, muziek knetter hard zodat ik hopelijk mijn gedachten niet kon horen en mijzelf ‘straffen’ voor alles wat er mis ging die dag.
Niemand wilde mij
Ik werd gepest, er werd geroddeld en ik werd genegeerd. Dit ging ruim een jaar elke dag zo door. Totdat je denkt dat het niet slechter kan. Het volgende schooljaar en ook nog mijn examen jaar gingen totaal anders dan verwacht. Mijn ouders gingen scheiden en ik moest bij mijn vader en broer blijven wonen. Ik durfde niet te zeggen dat ik met mijn moeder mee wou. De ruzies met mijn broer en vader werden heftiger en op school verlieten mijn vrienden mij van de ene op de andere dag zonder reden. Ik was voor mijn gevoel nu echt helemaal alleen, niemand wou mij hier hebben. Iedereen ging bij mij weg. Op een dag stond ik huilend voor de spiegel en dacht, ‘Nu is het genoeg, iedereen is beter af zonder mij, want niemand wil mij’.
Als ik zo terug kijk op die tijd dan verbaasd het mij dat ik hier nog sta. Ik heb meerdere malen de keuze overwogen om een eind aan mijn leven te maken. Ik heb het nooit durven doen. Ik was te bang dat ik toch iemand pijn ging doen. Ik heb maanden lang bijna elke dag aan zelfbeschadiging gedaan om mijn gedachten tot rust te krijgen. Het werd een verslaving. Het gevoel van niet meer hoeven voelen was voor mij een uitweg. Helaas loop ik nu elke dag met de gevolgen rond, de littekens blijven altijd zichtbaar. Daar moet ik nu mee leren omgaan. Ik schaam mij er niet meer voor en ik verberg het ook niet meer. Niet omdat ik het wil laten zien, maar omdat het een deel van mij is. Een periode in mijn leven waarin ik veel heb mogen leren. Achteraf gezien dan.
Nadat ik uiteindelijk mijn diploma had gehaald, ging ik een opleiding doen. Pedagogisch medewerker jeugdzorg. Ik wilde jongeren graag helpen zodat ze niet hetzelfde als ik hoefden mee te maken. Uiteindelijk met veel gesprekken hebben ze mij van de opleiding gehaald met de woorden, ‘Ga eerst maar eens voor jezelf leren zorgen voor je een ander wil helpen’. Ik ben toen naar de dagbesteding gegaan op Het Dagelijks Bestaan en ging ik naar een psycholoog. Hier heb ik op een paar van mijn vragen eindelijk antwoord kunnen krijgen. ‘Wie ben ik?’ Ik heb mij nooit goed gevoeld in mijn vel en als ik in de spiegel keek herkende ik mijzelf niet. Ik snapte niet waarom mijn lichaam groeide zoals het deed. Het antwoord dat ik uiteindelijk vond was: ‘Ik ben een jongen’.
Ik voelde me geen meisje
Ik ben geboren als meisje maar ik voelde mij geen meisje. Nooit gedaan ook. Ja, ik droeg dikke mascara en eyeliner op school, droeg vrouwelijke kleding, maar ik was alles behalve vrouw van binnen. Ik had het gevoel dat ik erbij moest horen op school. De meiden uit mijn klas zeiden dat ik make up moest dragen, want daar werd ik mooier van. Dus toen deed ik dat maar.
Ook kreeg ik de diagnose autisme. Er viel zoveel op zijn plek toen. Waarom ik moeite had met contact maken met mensen en waarom mijn angststoornis zo heftig was. De hele wereld was zo onduidelijk en onvoorspelbaar geweest voor mij, dat ik de hele dag door met vraagtekens rondliep. Daar kwam mijn vermoeidheid ook vandaan. Slapen deed ik in die tijd ook al niet. Samen met iemand van Autimaat heb ik leren begrijpen hoe mijn autisme werkt en hoe ik er mee om kan gaan.
In april 2015 kwam ik op Het Dagelijks Bestaan voor het eerste binnen. Hier heb ik eindelijk rust mogen ervaren. Ook omdat ik toen eindelijk verhuisd was naar mijn moeder. Niks moest meer. Hier kon ik echt mijzelf opnieuw uitvinden. Hier kreeg ik antwoord op de volgende vraag, ‘Wat vind ik leuk?’. Zo ben ik in aanraking gekomen met de horeca. Op HDB heb ik leren koken. Vooral vegetarische gerechten. Ik heb mijn smaakpapillen opnieuw mogen uitvinden. Ik kan je vertellen, voor iemand die elke week hetzelfde eet rooster thuis had omdat mijn broer niks anders lekker vond en het voorspelbaar voor hem moest zijn, was dat echt een openbaring!
Sterker dan ooit
Nu ruim zes jaar verder, heb ik behoorlijke ups-and-downs meegemaakt. Ik ben vaak terug gevallen in oude gewoontes. Ik heb vooral in de winter maanden behoorlijk in de put gezeten. Afgelopen winter was ik ook weer behoorlijk somber. Ik werd werkloos door de coronapandemie en ik kon niks anders doen dan binnen hardlopen op een loopband. Ik voelde mij weer nutteloos en waardeloos. Dankzij de hulp van drie begeleiders ben ik er bovenop gekomen en kan ik nu zeggen dat ik mij sterker dan ooit voel.
Ik weet niet wat ik had gedaan als ik hun hulp niet had gehad. Ik ging voor mijn gevoel behoorlijk de verkeerde kant op weer. Maar ik heb het kunnen omdraaien. Ik wou niet leven in angst. Ik wou grip krijgen op mijn gedachten. Ik ben heel veel gaan lezen. Waargebeurde verhalen, zoals die van David Goggins – Can’t hurt me en Mark Menson - the sublte art of not giving a f*ck. Ik ontdekte dat ik lichamelijk sterker was dan mijn hoofd mij vertelde. Dat ik wél iets kon. Ik leerde complimenten aanvaarden en mijn fouten toe te geven. Van fouten kan je leren, je moet ze alleen durven te maken.
Ik heb zoveel bereikt
Wat ik nu in een paar maanden heb bereikt verbaasd mij toch het meest. Ik ben dus bezig met uitstromen naar een eigen huis met ambulante begeleiding. Ik heb een nieuwe baan in de keuken van een vega(n) eetcafé waar ik mijn creativiteit kwijt kan in het koken. Ik word uitgedaagd om nieuwe gerechten te bedenken en maken. Waar ik stiekem nog het meest trots op ben, is het hardlopen. Ik had nooit durven dromen dat ik ooit buiten, alleen, kon gaan hardlopen. Nu ren ik zo goed als elke ochtend een rondje om de dag te beginnen. Ik ben zelfs een stap verder gegaan en ben alle afstanden die ik op de loopband had afgelegd, ook buiten gaan rennen. Zo heb ik niet alleen al mijn persoonlijke records verbroken maar ook nog de halve marathon (21,1km) gelopen.
Als ik nadenk over de toekomst, dan hoop ik dat ik zo snel mogelijk echt een plek voor mijzelf heb waar ik mijzelf verder kan ontwikkelen. Als ik terugkijk op mijn leven dan verbaast het mij dat ik hier nu sta. Het heeft er zo lang zo somber uitgezien voor mij. Ik dacht dat ik nooit zou komen waar ik nu sta. Maar goed, het blijft voor mij belangrijk om te communiceren met de buitenwereld.
Ik dacht dat ik nooit alleen naar buiten zou kunnen. Maar daar stond ik dan, alleen hardlopend op die halve marathon. Ik heb mij nog nooit zo vrij gevoeld als toen.
Doe vrijdag 10 september mee aan onze online campagne. Houd hiervoor onze social media en website in de gaten #wspd2021
Denk jij aan zelfdoding? Neem dan gratis en anoniem 24/7 contact op met 113 via 0800-0113 of chat op 113.nl. We steunen je graag.