De dochter van Ellen dacht aan zelfdoding. Lange tijd wist zij van niets. Totdat een therapeut tijdens een gesprek met Jonneke er rechtstreeks naar vroeg. ‘Toen we het eenmaal wisten werden onze gesprekken anders.’
‘Als het op 1 december niet beter met me gaat, dan maak ik een eind aan mijn leven. Met die gedachte liep Jonneke rond, en ik wist van niets. Totdat een therapeut haar rechtstreeks de vraag stelde: ‘Heb je er weleens over nagedacht hoe het zou zijn als je er niet meer was?’
In gedachte spoelde ik de tijd terug. Had ik een signaal gemist?
‘Ik was er kapot van toen ik hoorde dat mijn dochter aan zelfdoding dacht. In gedachten spoelde ik de tijd terug. Had ik een signaal gemist, welke dan en wanneer? Jonneke had in die tijd een eetstoornis. En al onze aandacht ging daar naar uit. Natuurlijk praatten we veel met elkaar en probeerde ik haar zo goed mogelijk te ondersteunen. Maar we hadden niet in de gaten dat er meer speelde en dat Jonneke zwaar depressief was.’
‘Alles veranderde door die ene vraag van de therapeut. Toen we eenmaal wisten dat Jonneke aan zelfdoding dacht, kwam er ruimte voor het gesprek over haar donkere gedachten. Onze gesprekken werden anders. En ik ging andere vragen stellen, zoals: Wat zijn voor jou nu moeilijke dingen? Wat heb je van mij nodig om het leven voor jou gemakkelijker te maken? Ik hielp haar met zaken die voor gezonde mensen heel normaal zijn; douchen, voor jezelf zorgen, je kamer opruimen en schone kleren aantrekken.’
Samen bezig zijn hielp om een gesprek op gang te krijgen
‘Ik ging meer naast haar staan, in plaats van tegenover haar. Dat leek mij de beste manier, zodat ze zich meer gezien zou voelen. Ook hoopte ik dat het haar meer grip zou geven op de dagelijkse dingen. Niet zeggen: "Ga nu eens je kamer opruimen!" Maar: "Zal ik je helpen met je kamer?" Want Jonneke overzag de dingen gewoon niet meer. Samen bezig zijn hielp om een gesprek op gang te krijgen. Ze voelde zich pas echt gesteund, toen ze eenmaal durfde te zeggen wat ze echt dacht.’
‘De band tussen mij en Jonneke is sterker geworden. Ze weet dat ze altijd op mij kan terugvallen en dat ze altijd kan bellen als ze wil praten. En dat doet ze ook. Ook de therapie die ze heeft gehad heeft ook veel voor haar betekend. Ze weet nu welk laatje ze kan opentrekken op momenten dat ze minder goed in haar vel zit.’
‘Ik besef nu pas hoe vaak de gedachte aan zelfdoding voorkomt, zeker onder jongeren en jongvolwassenen. De aandacht die er steeds meer is voor het onderwerp vind ik daarom goed. Een campagne of krantenartikel kan helpen om een gesprek te beginnen: “Heb je dit gelezen? Herken je dit bij jezelf of onder leeftijdsgenoten?”
Een campagne of krantenartikel kan helpen om een gesprek te beginnen
‘Snel tevreden zijn met een antwoord en niet doorvragen, is een valkuil wanneer we aan de ander vragen hoe het echt gaat. Als je kind antwoordt dat hij nog nooit aan zelfdoding heeft gedacht, halen we als ouders opgelucht adem. Gelukkig, bij ons speelt dat niet, denken we dan. En misschien is dat ook zo. Als het er niet is, dan is het er niet. Maar het kan ook zijn dat een kind het niet meteen durft te zeggen. Ik weet nu: er is moed voor nodig om te durven praten over zelfdoding. Geef dus niet te snel op en blijf praten met je kind.’
Praat er niet omheen. Leer praten over zelfdoding.
Hoe het écht gaat met je kind? Leanne weet hoe moeilijk het kan zijn om daarachter te komen, hoe ze ook haar best deed. ‘Na die eerste poging veranderden onze gesprekken. Ik merkte dat ik niet eens veel hoefde te zeggen.’
