Verbinding en contact maken en houden, wat er ook gebeurt, is onze belangrijkste aanbeveling gericht aan iedereen die in aanraking komt met een jongere met psychische problemen. Samen in contact met de jongere bouwen aan hoop en een gezonde ontwikkeling, hoe lang dit proces ook duurt. Bij suïcidaliteit is er vaak sprake van een escalatieproces, waarin de suïcidale jongere in een isolement raakt en afglijdt. Men raakt elkaar gaandeweg kwijt, ondanks de goede bedoelingen van naasten en professionals, op school en in de hulpverlening.
Jongeren staan echter niet alleen. Zij worden omringd door vrienden, docenten en andere steunpilaren. Sommige jongeren hebben geen stabiele thuissituatie, wonen niet thuis of hebben te maken met heftige gebeurtenissen. Juist dan is het nodig dat jongeren positief opgevangen worden en ergens terechtkunnen voor een luisterend oor of soms voor advies. Jongeren hebben dan een vangnet nodig van mensen die begripvol zijn en emotionele steun geven, mensen om hen heen waardoor zij weer kunnen terugveren.
Een grote groep jongeren heeft het zwaar en veel te verduren gehad. Voor deze groep is het belangrijk om te weten dat hulp helpt. In Nederland zijn er verschillende hulplijnen waar jongeren met psychische problemen heen kunnen en hoop kunnen halen. De websites van Jongerenhulponline en Brainwiki bieden een overzicht van mogelijkheden voor jongeren met psychische problemen.
Jongeren met suïcidale gedachten en hun naasten kunnen de hulplijn van 113 dag en nacht bereiken via het gratis nummer 0800-0113. Als een jongere bellen lastig vindt, of liever schrijft, is ook chatten via 113.nl mogelijk met een hulpverlener. Daarnaast biedt 113 gratis en anonieme online therapie aan waar jongeren met een vaste therapeut aan het onderzoeken en verminderen van suïcidale gedachten kunnen werken.
Adviezen voor naasten en professionals
Als je bezorgd bent over een jongere met suïcidale gedachten kan het fijn zijn om je zorgen te delen of meer informatie te krijgen over een onderwerp. In beide gevallen zitten de hulpverleners van de Overleg- en Advieslijn klaar voor familieleden, vrienden en andere naasten, en ook voor professionals. Bel op werkdagen tussen 10.00 en 16.00 uur naar 020-3113 888 of mail naar [email protected].
Om het aantal jongeren met suïcidale gedachten te verminderen is goede hulpverlening uiteraard van essentieel belang.113 Zelfmoordpreventie heeft op de website informatiemateriaal en tools staan voor hulpverleners die te maken krijgen met suïcidaliteit. Iedereen kan een gratis online training suïcidepreventie volgen om een gesprek over zelfdoding te leren voeren. Daarnaast zijn er stappenplannen om beleid te maken, zodat alle medewerkers weten wat ze moeten doen op het moment dat er suïcidaliteit speelt, bijvoorbeeld in het onderwijs. Ook biedt de website van 113 een toolkit om richtlijnen te vinden voor de behandeling en diagnostiek van suïcidaal gedrag bij verschillende soorten cliënten.
Wat doet 113 voor jongeren?
113 helpt dagelijks zo'n 450 mensen die ons telefonisch of per chat benaderen met een hulpvraag. Ruim 70% van deze hulpvragers is jonger dan 30 jaar. We bieden daarnaast online therapie en coaching aan. 113 coördineert de Landelijke Agenda Suïcidepreventie, gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Goede voorbeelden zijn:
- De Ketenbrede werkwijze suïcidepreventie Jeugd, waarin de jeugdketen samen werkt aan een integrale werkwijze suïcidepreventie, met bijpassende trainingen, lerende netwerken en een systeem van registratie en monitoring.
- De regionale implementatie van de netwerkaanpak STORM: waarin de GGD leerlingen in het voortgezet en middelbaar onderwijs screent op depressie en suïcidale gedachten. Leerlingen met verhoogde depressieve klachten krijgen een vaardigheidstraining gericht op het versterken van veerkracht en het verminderen van depressieve klachten. Leerlingen met acute suïcidaliteit worden direct doorverwezen naar de hulpverlening.
Binnen deze agenda zijn er verschillende andere programma's die zich op jongeren richten.
- Pijler 2e: Modules en trainingsmateriaal ontwikkelen voor zorgprofessionals
- Pijler 3a: Suïcidepreventie in het onderwijs versterken (o.a. STORM)
- Project 5a: Binnen instellingen in de GGZ en jeugdhulp leiderschap ontwikkelen
- Project 5b: Ervaringsdeskundigheid en samenwerking met naasten bevorderen in de GGZ, jeugdhulp en de wijk
- Project 6c: Drempels opwerpen om social media te gebruiken als medium om suïcidaal gedrag te bevorderen
- Project 7c: Leren van psychologische autopsie
- Project 7d: Monitoring van de verschillende onderdelen van de Landelijke Agenda Suïcidepreventie.
Signalen herkennen
Het is belangrijk om bij jongeren, bij allerlei klachten, alert te zijn op suïcidale gedachten. Signalen hiervan kunnen zijn:
- Plotselinge veranderingen in gedrag
- Terugtrekken uit sociale contacten, verwijderen sociale media accounts
- Slaapproblemen
- Uitspraken zoals ‘ik ben jullie alleen maar tot last’
- Extreem gedrag zoals misbruik alcohol of drugs
- Erg bezig zijn met de dood
- Verergering van zelfbeschadiging of suïcidepoging
- Heel opgewekt zijn na een sombere periode
- Opeens bedanken/bezoeken mensen, zoals liefdevolle berichten op sociale media plaatsen